รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ การรดน้ำดำหัว เป็นวัฒนธรรมประเพณีไทย แต่ก่อนแต่ไรมา ซึ่งจะต้องปฏิบัติอย่างถูกต้องตามประเพณี ประเพณีรดน้ำดำหัว เป็นสิ่งที่ปฏิบัติกับต่อเนื่องมากยาวนาน ในปีใหม่ไทย
เป็นการแสดงความเคารพ และความกตัญญูต่อบิดามารดา ผู้ใหญ่ และผู้มีพระคุณ ด้วยความเชื่อที่ว่า เป็นการขอขมาลาโทษ พร้อมทั้งรับคำอวยพรเพื่อเป็นสิริมงคลในชีวิต แต่ประเพณีนี้จะทรงคุณค่าหากคุณพ่อคุณแม่เป็นผู้ปลูกฝังมันไว้กับลูก เพื่อปฏิบัติสืบเนื่องต่อไป
รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่
การรดน้ำดำหัว มีผลอย่างไรกับเด็กเล็ก
การที่คุณพ่อคุณแม่สอนให้ลูกน้อยรู้จักการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ก็ถือเป็นการสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว เด็กได้รู้จักการเคารพผู้ใหญ่ และได้รู้จักเคารพญาติที่มีอายุมากกว่า การไปรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่พร้อมกับคุณพ่อ คุณแม่ จะทำให้เด็กรู้สึกอบอุ่น และมีความสนุกที่ได้พบปะกับเครือญาติอีกด้วยค่ะ
เพิ่มพัฒนาการให้กับลูกน้อย การรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุในวันสงกรานต์จะทำให้อารมณ์ความรู้สึกของเด็กเปลี่ยนไป มีความอบอุ่นในใจ เมื่อได้รดน้ำผู้ใหญ่ไปพร้อม ๆ กับคุณพ่อ คุณแม่ นอกจากนี้ลูกน้อยยังรู้จักเข้าสังคม ได้เรียนรู้เกี่ยวกับประเพณีอันดีงาม ควรสืบสานต่อ และมีพัฒนาการด้านร่างกาย หลักการรดน้ำดำหัวแล้ว คุณแม่อาจจะชวนลูกไปทำบุญที่วัด ซึ่งก็มีกิจกรรมต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นการก่อเจดีย์ทราย กิจกรรมนี้ถือว่าเป็นการเล่นตามประเพณีไทยอย่างหนึ่ง ลูกก็ยังได้ออกกำลังกล้ามเนื้อมือ แขน และขาไปในตัวอีกด้วยค่ะ
ชวนลูกรู้จักประเพณีการรดน้ำดำหัว
- ให้ลูกได้มีส่วนร่วม ในการเตรียมดอกไม้ น้ำหอม น้ำปรุง แต่ต้องให้พวกเขาช่วยทำซ้ำ ๆ ทุกปี เพราะช่วงเวลาดี ๆ แบบนี้จะเป็นช่วงเวลาที่เด็ก ๆ จะได้จดจำและเฝ้ารอคอย เพื่อร่วมทำกิจกรรมนี้ในทุกปี เพราะเด็ก ๆ รู้สึกว่าตัวเองมีความสำคัญกับเรื่องนี้
- คุณแม่ต้องแสดงให้ลูกเห็น และอธิบายให้ลูกเข้าใจอย่างชัดเจนว่า การรดน้ำดำหัวนั้นคืออะไร ทำไมเราต้องปฏิบัติทุกปี ซึ่งคุณแม่จะต้องสอนขั้นตอนการปฏิบัติอย่างถูกต้อง เพื่อปูพื้นฐานให้กับลูกได้ปฏิบัติตามอย่างถูกต้องต่อไป
- ชี้ชวนให้ลูกปฏิบัติตาม ในขณะที่คุณแม่กำลังรดน้ำอยู่ควรจะบอกกับลูกด้วยว่า “คุณแม่กำลังรดน้ำคุณตายายนะ เดี๋ยวคุณยายจะให้พรให้แม่แข็งแรง อยู่กับลูกไปนาน ๆ” เมื่อคุณแม่รดนำเสร็จก็ให้ลูกลองทำตามบ้าง โดยคุณแม่จะเป็นผู้แนะนำอยู่อย่างใกล้ชิด
- การรดน้ำดำหัวถือเป็นประเพณีที่ถูกปฏิบัติสืบต่อกันมารุ่นสู่รุ่น คุณพ่อ คุณแม่ควรจะเป็นตัวอย่างที่ดีในการปฏิบัติตนอย่างถูกต้องตามขั้นตอนที่ถูกสืบต่อกันมาแต่ครั้งโบราณ
ขั้นตอนการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ที่ถูกต้อง
- เตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็น
อุปกรณ์ที่สำคัญ คุณแม่จะต้องเตรียม น้ำอบไทย หรือน้ำหอม น้ำส้มป่อย ดอกมะลิ ดอกกุหลาบ หรือดอกไม้อื่น ๆ ที่ปลูกอยู่ในบ้านก็ใช้ได้ค่ะ ขันเงิน หรือขันทองเหลือง พานข้าวตอก ดอกไม้ธูปเทียน และผ้าตัดเสื้อ ผ้าห่ม ผ้านุ่ง หรือของขวัญเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อมอบให้กับผู้ใหญ่
- พิธีรดน้ำดำหัว
พิธีการรดน้ำดำหัวนั้นเป็นประเพณีที่ทำต่อเนื่องกันมาอย่างยาวนานในปีใหม่ไทย เพื่อแสดงความเคารพและความกตัญญูต่อบิดา มารดา ผู้ใหญ่ และผู้มีพระคุณ คนไทยเราแบ่งออกไว้เป็น 3 กรณีด้วยกันดังนี้ค่ะ
- กรณีแรก คือการรดน้ำดำหัวตนเอง หรือทำพิธีเสกน้ำส้มป่อยด้วยคำที่เป็นศิริมงคล อย่างเช่น “สัพพทุกขา สัพพภนา สัพพโรควินาสันตุ” แล้วใช้น้ำส้มป่อยลูบศีรษะเพื่อเพิ่มความเป็นสิริมงคลให้กับตัวเอง
- กรณีรดน้ำดำหัวผู้น้อย อย่างเช่น ภรรยา บุตร หลาน อันเป็นพิธีกรรมต่อเนื่องมากจากกรณีแรกค่ะ นั่นคือใช้น้ำส้มป่อยลูบศีรษะภรรยา ลูก และหลาน หลังจากดำหัวตนเองแล้ว หรือการที่ตนเองรับน้ำส้มป่อย (ในกรณีที่สาม) มาลูกศีรษะตัวเองเสร็จแล้วสลัดใส่ศีรษะ หรือลูบศีรษะของผู้ที่มาดำหัวตัวเอง
- กรณีรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ อย่างเช่น บิดา มารดา ครู อาจารย์ พระเถระ ผู้ทรงคุณวุฒิ ซึ่งคุณจะต้องทำด้วยตัวเอง บางครั้งอาจจะทำกับในเครือญาติเพื่อเสริมสร้างความรักความผูกพันกันในครอบครัว
ในกรณีการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่นั้น ถือเป็นประเพณีที่สำคัญยิ่ง ถือได้ว่าเป็นประเพณีที่สามารถเสริมสร้างความสุขให้กับสังคมได้ เป็นอย่างดี การดำหัวผู้ใหญ่ด้วยตัวเอง อาจจะไม่มีพิธีรีต้องมากนัก แต่การดำหัวผู้ใหญ่ต้องไปเป็นหมู่คณะ ย่อมจะต้องมีการจัดกิจกรรที่ซับซ้อนมากขึ้นค่ะ
คุณค่าที่คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรมองข้าม
คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจจะไม่ได้ให้ความสำคัญกับการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่มากนัก เพราะส่วนหนึ่งมองว่าเป็นเพียงประเพณีหนึ่งที่อยู่ในวันสงกรานต์ และมักจะใช้เวลาไปกับเดินทางไปท่องเที่ยวตามสถานที่ต่าง ๆ ช่วงวันหยุดยาวเสียมากกว่า โดยไม่ได้สนใจผู้ใหญ่ที่รออยู่ที่บ้าน ดังนั้น สงกรานต์ปีนี้ ชวนลูกหลานมารดน้ำดำหัวผู้ใหญ่กับเถอะค่ะ เพื่อเป็นพื้นฐานที่ดีในการดำเนินชีวิตสืบต่อไป